“Alim olmaq asandır, insan olmaq çətin”... Yəqin ki, hamının eşitdiyi bu kəlam insanları, insanlığı dəyərləndirmək üçün ən çox işlədilən, ən qədim və ən dürüst məsəllərdəndir. Mən də bir elm sahəsinin adamı kimi bu fikrin sınaqdan çıxmış dəqiq meyar olduğunu təsdiqləyə bilərəm.
Nədənsə, bu gün dostum, həmkarım Rəcəb Məmmədov haqqında oxuduğunuz yazını yazmağa başlayanda ilk yadıma düşən məhz bu müdrik kəlam oldu. Lakin burada bir məqam var ki, bu məsəl Rəcəb müəllimi dəyərləndirmək üçün bəs eləmir. Çünki o, böyük hərflərlə həm ALİMdir, həm də İNSAN! Amma o, İNSANlığı bütün dəyərlərdən uca tutan ALİMdir. Ona görə də Rəcəb Məmmədov mənimçün İNSAN ALİMdir.
Və...martın 19-da bu İNSAN ALİMİN 60 yaşı tamam olur. Düzdür, o, təmtərağı, ad günü, yubiley keçirməyi sevmir, elə bu yazının yazılmasından da xəbər tutsa idi, inanın ki, qoymazdı qələmə alım. Amma Rəcəb Məmmədov ən təntənəli ad günlərinə, yubileylərə, haqqında yazılmalı böyük-böyük məqalələrə, əsərlərə layiqdi. Çünki onun keçdiyi zəngin və layəqətli ömür yolu buna əsas verir.
Rəcəb Kənan oğlu Məmmədov 19 mart 1961-ci ildə Bakıda dünyaya gəlib. Həyatını teatr və sirk sənətinə həsr edib. İlk iş yeri, 1978-ci ildə işıqçı kimi fəaliyyətə başladığı Sumqayıt Dövlət Teatrı olub. Bir il sonra Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitunun tələbəsi adını qazanıb, ancaq yenə də teatrdan aralanmayıb, əvvəl Dövlət Rus Dram Teatrında, sonra isə Akademik Milli Dram Teatrında səhnə maşınisti işləyib. 1986-cı ildə ali təhsilini başa vurub. 1989-cu ildə Moskvada, A.V.Lunaçarski adına Dövlət Teatr Sənəti İnstitutuna qəbul olunsa da Sovet İttifaqının dağılması səbəbindən ikinci ali təhsilini bitirə bilməyib.
R.Məmmədov 1987-2003-cü illərdə Bakı Dövlət Sirkində direktor müavini işləyib. Sonrakı illərdə Azərbaycan Dövlət Kukla Teatrında baş inzibatçı, Akademik Milli Dram Teatrında prodüser şöbəsinin müdiri olub. Mədəniyyət Nazirliyinin keçirdiyi beynəlxalq konfrans və festivallarda qərargahın üzvü, “YARAT” Müasir İncəsənət Məkanının təşkil etdiyi “M.A.P.” Beynəlxalq Teatr festivalında menecer kimi çalışıb.
R.Məmmədovun sirk sənətinə sevgisi məxsusidir, platonikdir. O, sanki sirksiz yaşaya bilmir. Bu, yəqin ondan irəli gəlir ki, demək olar bütün gəncliyini, cavanlığını Bakı Dövlət Sirkində keçirib, 26 yaşından, 16 il ərzində (1987-2003) bu kollektivdə işləyib, həm də direktor müavini kimi çətin bir vəzifəni çiyinlərində daşıyıb. Həmin illərdə Azərbaycan Milli Sirk Kollektivinin yaradılmasında, sirk ustalarımızın Avropa ölkələrinə, Türkiyə və İrana qastrol səfərlərinin təşkilində, xarici sirk proqramlarının ölkəmizə gətirilməsində, neçə-neçə gənc sirk ustasının yetişməsində böyük rol oynayıb. Rəcəb müəllim təkcə Azərbaycanda deyil, bütün MDB məkanında tanınan nüfuzlu mütəxəssis və sirk sənətinin təəssübkeşi kimi bu gün də dünyanın müxtəlif guşələrində çalışan sirk ustaları ilə əlaqə saxlamaqda, onlara dəstək olmaqda davam edir.
Rəcəb Məmmədov özündən bacarıqlı, bilikli insanlarla işləməkdən qorxan rəhbərlərin ucbatından neçə illərdir Bakı sirkindən uzaq düşsə də, sirk sənətinə olan sevgisi bir qətrə də azalmayıb. Onu elmə gətirən də elə bu əbədi, ülvi sevgi olub. Sevgili sirkin tarixini, nəzəri problemlərini daha dərindən öyrənmək üçün elmi tədqiqatlar aparıb. 2008-ci ildə “Azərbaycanda sirk sənətinin yaranması, təşəkkülü və inkişaf yolları (1920-ci ilədək)” mövzusunda dissertasiyasını müdafiə edərək sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsinə layiq görülüb.
Bu gün nəinki ölkəmizdə, bütün Qafqazda sirk sənəti üzrə yeganə tədqiqatçı-alim olan Rəcəb Məmmədov AMEA Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun “Teatr, kino və televiziya” şöbəsinin aparıcı elmi işçisidir. Hazırda “XX əsr Azərbaycan sirk sənətinin inkişaf təmayülləri” mövzusunda elmlər doktoru dissertasiyası üzərində çalışan alim “Azərbaycan sirki-70” kitabının, xarici və yerli nəşrlərdə dərc olunmuş onlarla elmi məqalənin müəllifi, çox sayda beynəlxalq və respublika elmi konfranslarının iştirakçısıdır. O, həmçinin, Aranfilmin istehsal etdiyi, milli peşəkar sirk sənətimizin 70 illiyinə həsr edilən “Bu, Azərbaycan sirkidir” (2016) sənədli filminin senari müəllifi, uzun illər Bakı Sirkinin baş dirijoru işləmiş Əməkdar artist Həsənağa Abasquliyevdən bəhs edən “Orkestr və mən” (2017) sənədli filminin məsləhətçisidir.
Rəcəb Məmmədov ömrünün 60 illik zirvəsini şərəflə qarşılayır. Onu tanıyanlar yaxşı bilir ki, Rəcəb müəllim insana məxsus nə qədər gözəl keyfiyyətlər varsa, hamısını özündə cəmləyib. O, insanlara sevgisi tükənməyən ziyalı, əlindən yalnız yaxşılıq gələn, xeyirxah, comərd insan, səmimi, etibarlı yoldaş, vəfalı dost, peşəkar və məsuliyyətli işçi, qayğıkeş, sədaqətli ailə başçısı, müdrik bir şəxsiyyətdir! Belə bir İNSAN isə ən gözəl arzulara layiqdir!
Əzizim Rəcəb müəllim, 60 yaşınız mübarək!
